De deur op een kier is een serie blogs over de mensen die ik in mijn werk als psycholoog tegen kom. Ze komen bij me, omdat ze iets willen veranderen. Daarmee zetten ze de deur op een kier voor nieuw relatiegeluk. Dit artikel gaat over Mariëtte, ze is eenzaam.
Ze komt mijn spreekkamer binnen en barst in huilen uit. Ze kijkt om zich heen en snottert, ik denk dat ze zoekt naar tissues, die heb ik in de kast staan. Ik pak ze voor haar en ze zegt: “Sorry. Oh, wat moet je wel niet van me denken? Sorry.” En ze snikt. Ze vertelt me hoe ze al jaren in therapie is, eerst drie keer per week, maar dat werd afgebouwd. Alleen zat ze zo onder de medicijnen, dat ze er helemaal naar van werd. Ze wilde er mee stoppen, heeft op internet opgezocht hoe ze het moest afbouwen en heeft dat gedaan. Ze is niet meer teruggegaan naar die psychiater, uit angst dat hij kwaad op haar zou worden omdat ze met die medicijnen was gestopt.
Alleen: wat nu? Ze heeft dagen dat ze haar bed niet uit komt omdat ze zich zo ontzettend eenzaam voelt, zo lamlendig en zo zwaarmoedig. Andere dagen pept ze zichzelf op, maar als ze dan een vriendin belt om af te spreken, dan wijst die haar af en zegt dat het niet uit komt. Maar ja, dat is logisch, want wie zit er nou op haar te wachten? Ze wil haar familie niet meer lastigvallen met haar ellende, de huisarts durft ze niet heen omdat ze denkt dat de psychiater hem verteld heeft dat ze niet meer komt en zo kwam ze bij mij terecht. Maar als ik denk dat ik niets voor haar kon doen, moest ik het eerlijk zeggen hoor, dan was ze zo weer weg.
Ik voel een diepe compassie voor haar. Wat een verdriet, wat voelt ze zich eenzaam, wat een pijn. Ze is zo teleurgesteld in het leven, in haar vriendinnen, in zichzelf. Ik voel hoe ze zich schaamt voor haar pijn. Tussendoor zegt ze dingen als: “wat ben ik toch een trut”. Of: “Stom hè?”. Zelfs: “Wat gedraag ik me toch achterlijk”. Aan de ene kant voelde ze zich duidelijk niet prettig bij de psychiater die haar al die medicijnen voorschreef, aan de andere kant schaamt ze zich omdat ze niet naar hem heeft geluisterd. In ons eerste gesprek, dat 45 minuten heeft geduurd, heeft ze misschien wel vijftien keer gevraagd of ik vind, dat ze de medicijnen weer moet gaan nemen.
Tenslotte is ze er nu ook niet goed aan. Al was ze er toen niet beter aan. Maar ja, die man heeft ervoor gestudeerd, en wie is zij om dan zo maar tegen zijn advies in te gaan? De eerste paar keer lukte het me, om me van commentaar te onthouden, maar op een gegeven moment moest is wel een rechtstreeks antwoord geven, ook al hou ik daar niet van tijdens het intakegesprek. Liever laat ik zo’n gesprek een weekje op me inwerken, vaak heb ik zelfs een paar gesprekken nodig om me echt goed een beeld van het probleem en vooral van de achterliggen patronen, oorzaken en behoeften te vormen. Maar in dit geval drong ze zo aan, dat ik mijn mening gaf.
Persoonlijk ben ik niet voor of tegen medicijnen. Als je suikerziekte hebt, dan spuit je insuline. Heb je een ernstige ontsteking, dan zijn ontstekingsremmers broodnodig. Met hardnekkige blaasontsteking zal je wel een keer aan de antibioticum moeten op een gegeven moment. Als je een bepaalde vorm van depressie hebt, ontkom je niet aan medicijnen als je goed wil functioneren. Soms zijn medicijnen nodig, soms niet. En sommige zijn op de lange termijn echt schadelijk. Zeker daar waar je met voedingssupplementen en leefstijl net zo ver kan komen, zou ik medicijnen vermijden. Ze deden haar geen goed, ze heeft het jaren geprobeerd en vervolgens zorgvuldig afgebouwd. Ik vind oprecht dat ze goed gehandeld heeft.
Mariëtte is teleurgesteld in zichzelf en het leven. Ze heeft nog nooit een relatie gehad, heeft nog steeds dezelfde baan als twintig jaar geleden en heeft het gevoel dat haar collegae en vriendinnen allemaal een veel leuker leven hebben. Ze ziet zo veel leuke momenten van ze op facebook staan, dat ze haar eigen leven steeds saaier gaat vinden. Maar in de loop van onze gesprekken vertelt ze me over een weekendje uit met vriendinnen, over een etentje met haar broer, over een dagje shoppen met haar nichtje en over haar vrijwilligerswerk in het asielzoekerscentrum. Ook haar werk klinkt interessant, ik kan me voorstellen dat dat na 20 jaar nog niet gaat vervelen.
Op facebook (ik noem het ook wel feestboek), zetten we de leuke momenten, de momenten die we met anderen willen delen. Het is niet bedoeld als een soort dagboek of verslag over ons leven. Je kunt het vergelijken met het zwaaien naar iemand of het maken van een praatje in de supermarkt. Dan is het ook niet de bedoeling om je hele hebben en houwen te gaan bespreken. Diegene die een foto van een uitstapje op facebook plaatst, gaat er echt niet bij zetten dat ze zojuist knallende ruzie met haar partner heeft gehad. Of dat ze zich zo schaamt omdat ze onbedoeld tegen haar dochter uitgevallen was. En ook over de aanvaring op haar werk zal ze niets schrijven op facebook. Integendeel, als ze even lekker gaat uitwaaien met hond en vriendin, dan kan ze gelukkig weer een leuke foto plaatsen.
Door haar pijn en teleurstelling zag Mariëtte de realiteit door een zwarte bril. Dat begrijp ik. Maar door zichzelf dat te verwijten, maakte ze het juist erger. Met Mariëtte ben ik hard aan de slag gegaan met Zelfcompassie. Dat was een hele uitdaging. Want ze wilde geen medelijden hebben met zichzelf. Maar compassie is geen medelijden, het is begrip. En dat is wat Mariëtte nodig had: begrip van mij en van zichzelf. Pas toen ze haar pijn kon erkennen en herkennen, kon er een begin gemaakt worden met heling. Langzamerhand ging ze zichzelf waarderen en zag ze dat een heleboel mensen om haar heen haar gezelschap op prijs stellen. Ze kreeg weer oog voor de mooie dingen in het leven.
Vanmorgen heb ik haar in contact gebracht met een consulent van Mens & Relatie. Mariëtte is toe aan de volgende stap in haar leven: een partner. Nooit had ze gedacht dat ze op haar 56e alsnog op zoek zou gaan naar een relatie. Maar het is een nieuw avontuur en ze gaat de uitdaging aan. Ik bewonder haar en heb er alle vertrouwen in dat het gaat lukken.